สำหรับคนที่ไม่ได้ออกไปท่องเที่ยวตามธรรมชาติบ่อยนัก อาจไม่รู้จักกับ “ตัวคุ่น” แต่สำหรับคนที่ชื่นชอบการท่องเที่ยวธรรมชาติ เชื่อว่าคุณต้องเคยโดนแมลงสายพันธุ์นี้กัดมาแล้วอย่างแน่นอน ความน่ากลัวของแมลงสายพันธุ์นี้คือ หากเราโดนมันกัดจะไม่ได้เป็นตุ่มและคันเพียงแค่ 1 ชั่วโมงเหมือนยุงหรือแมลงอื่น ๆ แต่มันสามารถทำให้เกิดตุ่มและคันได้เป็นเดือน ๆ แถมมันยังเป็นพาหะนำโรคร้ายอีกด้วยต่างหาก วันนี้เราจะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับแมลงสายพันธุ์นี้ให้มากขึ้น เพื่อที่จะได้ระมัดระวังตัวเวลาออกเดินทางไปท่องเที่ยว
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
ทำความรู้จักกับตัวคุ่น แมลงตัวจิ๋วที่มาพร้อมความคัน
ตัวคุ่น เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังจำพวกแมลง ลักษณะลำตัวของพวกมันจะมีขนาดเล็กใกล้เคียงกับแมลงหวี่ ทำให้บางทีเราก็ไม่ทันได้สังเกตว่ามีพวกมันอยู่ด้วยซ้ำไป รู้ตัวอีกทีก็มีจ้ำแดงบนผิวหนังเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
พวกมันมีปีกบาง ๆ อยู่ 1 คู่ที่ช่วยให้สามารถบินได้อย่างคล่องแคล่ว หากมองเพียงผิวเผินพวกมันจะมีลักษณะลำตัวที่ใกล้เคียงกับแมลงวัน ที่มีอีกหนึ่งชื่อเรียกว่า ริ้นดำ ส่วนชาวกะเหรี่ยงจะเรียกพวกมันว่า ผะบอ หรือ คะซู หากเป็นตัวหนอนก็จะเรียกว่า ก่อก๊อบ
ตัวคุ่นสามารถพบได้ทั่วไปในบริเวณที่มีความชื้นสูง ไม่ว่าจะเป็นในป่าลึก บนดอย รวมถึงพื้นที่ใกล้ทะเล ใครที่เคยเที่ยวป่าจะต้องมีประสบการณ์โดนพวกมันกัดมาก่อนอย่างแน่นอน นอกจากนี้พวกมันยังมีความผูกพันกับวิถีชีวิตของชาวกะเหรี่ยงไม่น้อยเลยทีเดียว เพราะหนอนของพวกมันมักจะเกาะอยู่ตามลานหิน ชาวบ้านสามารถนำเอามาทำเป็นเมนูยำเพื่อกินเป็นกับแกล้มได้
โดยปกติแล้วตัวคุ่นจะออกหากินอยู่ 2 ช่วงเวลา คือตอนเช้าตั้งแต่ 7 โมงถึง 8 โมง และตอนเย็น ตั้งแต่ 4 โมงถึง 5 โมง หากใครต้องเดินป่าหรือไปเที่ยวธรรมชาติในช่วงเวลานี้ ก็อาจจะต้องป้องกันตัวเองให้ดี เพราะถึงแม้ว่าพวกมันไม่มีพิษเหมือนกับยุงหรือแมลงสายพันธุ์อื่น แต่เมื่อโดนกัดแล้วจะมีตุ่มน้ำเลือดคั่งอยู่ในผิว
เพราะฉะนั้นถึงแม้ว่าตัวคุ่นอาจเป็นสัตว์ตัวเล็ก แต่พวกมันก็มาพร้อมกับพิษสงที่ทำให้หลายคนต้องร้องด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะคนที่มีอาการแพ้ เพราะคุณจะรู้สึกคันไม่หยุดติดต่อกันเป็นเวลานานนับเดือน บางคนอาจมีอาการบวมแดง เมื่อหายแล้วก็จะทิ้งร่องรอยเป็นจุดสีดำ และในบางรายอาจมีไข้ร่วมด้วย
อาการเมื่อโดนตัวคุ่นกัด วิธีการป้องกันและการรักษาให้หายคัน
ตัวคุ่นเป็นแมลงที่หากใครไม่แพ้ก็โชคดีไป แต่ใครแพ้แล้วโดนกัดเข้ารับรองว่าอ่วมแน่นอน เพราะพวกมันไม่ได้ทำให้เกิดตุ่มคันบนผิวหนังเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังเป็นพาหะของโรคอีกหลายโรค ไม่ว่าจะเป็น
- โรคไข้ริ้นดำ ส่วนใหญ่มักเกิดกับคนที่แพ้ ทำให้คุณรู้สึกคันและผิวบวมแดงเป็นเวลานานนับเดือน เป็นไข้ ปวดหัว มีอาการหอบหืด และรู้สึกคลื่นไส้
- ไข้รากสาดใหญ่ เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียกลุ่มริกเก็ตเซีย มีแมลงเป็นพาหะนำโรค ทำให้คุณมีไข้สูง รู้สึกหนาวสั่น แต่ตามผิวมีเหงื่อออก อาการจะรุนแรงหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ซึ่งอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้เลยทีเดียว
- โรคออนโคเคอร์เคียสิส เกิดจากพยาธิฟิลาเรียที่อยู่ในตัวแมลง เมื่อโดนแมลงที่มีพยาธิสายพันธุ์นี้อยู่ในตัวกัดเข้า ก็จะทำให้เกิดก้อนบริเวณใต้ผิวหนัง ในก้อนจะมีตัวแก่พยาธิอยู่จนทำให้เกิดอาการผิวอักเสบ แต่โรคดังกล่าวไม่พบในประเทศไทย สามารถพบได้ในทวีปอเมริกากลาง ใต้คาบสมุทรอาระเบียบริเวณ และแอฟริกาเท่านั้น
วิธีการรักษาเมื่อโดนตัวคุ่นกัด
หลังจากที่คุณโดนตัวคุ่นกัด สิ่งที่ต้องรีบทำเลยก็คือ การล้างบริเวณที่โดนกัดให้สะอาด จากนั้นเจาะนำเอาตุ่มเลือดที่คั่งอยู่ในผิวหนังออก ล้างแผลให้สะอาดอีกครั้ง ทาครีมรักษาที่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์เพื่อลดอาการคัน หรือใครมีอาการแพ้ให้ทายากลุ่มต้านฮิสตามีน หรือจะรับประทานยาแก้แพ้ร่วมด้วยก็ได้เช่นกัน แต่ในกรณีที่มีอาการแพ้หนักหรือพบอาการแทรกซ้อนอื่นร่วมด้วย ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาโดยด่วน
วิธีการป้องกันตัวคุ่น
ตัวคุ่นอาจเป็นแมลงที่น่ารำคาญ แต่เรายังพอมีวิธีการป้องกันการโดนกัดอยู่เช่นกัน พวกมันอาจเป็นแมลงตัวเล็กกระจิริดก็จริง แต่ก็บินค่อนข้างช้าและต่ำ ทำให้เราจัดการได้ง่ายกว่ายุงหรือแมลงวันเยอะ ถ้าสังเกตเห็นพวกมันเกาะตามผิวหนังก็สามารถตบได้เลย หรือหากใครที่อยากได้วิธีป้องกันที่ชัวร์กว่านี้ ให้ทำตามนี้ได้เลย
- สวมเสื้อผ้าให้มิดชิด เป็นวิธีที่ถึงจะร้อนหน่อย แต่ก็สามารถป้องกันแมลงได้ทุกชนิด เวลาเดินทางเข้าป่าไปเที่ยวธรรมชาติควรสวมใส่เสื้อแขนยาว กางเกงขายาว สวมถุงเท้า ถุงมือ หมวก หรือหมวกป้องกันเหล่าแมลงโดยเฉพาะก็ได้ เพียงเท่านี้พวกแมลงก็จะไม่สามารถเข้าถึงผิวหนังของเราได้
- ใช้สเปรย์ไล่แมลง พวกสเปรย์ป้องกันยุงก็สามารถไล่ตัวคุ่นได้เช่นกัน สามารถเลือกซื้อแบรนด์ที่ชื่นชอบได้เลย
- ทาครีม เจล หรือน้ำมันจากตะไคร้หอม ตะไคร้หอมมีคุณสมบัติป้องกันแมลงได้เป็นอย่างดี เป็นกลิ่นที่แมลงไม่ชอบ เพียงแค่เราทาไว้บนผิวหนัง แมลงก็จะไม่เข้าใกล้เรา
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ของเหล่าสัตว์โลกแสนรู้ได้ที่ Animalkingdom.me
