มด สิ่งมีชีวิตตัวจิ๋วที่สร้างความฉงนให้กับเราตั้งแต่ยังเป็นเด็ก 

สมัยที่เรายังเป็นเด็กนั้นเชื่อว่าหลายคนคงรู้สึกสงสัยไม่น้อยเลยว่า แมลงตัวเล็ก ๆ ที่เดินต่อกันเป็นทางอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อยอย่าง มด นั้น ทำแบบนั้นไปเพื่ออะไร ความจริงแล้วบนโลกใบนี้เหมือนจะมีพวกเขาเป็นแมลงสายพันธุ์เดียวด้วยซ้ำ ที่เดินต่อกันเป็นแถวออกไปหาอาหาร พวกเขาจึงเป็นสัตว์ที่มีความน่าสนใจเป็นอย่างมาก ยังไม่รวมไปถึงพฤติกรรมอื่น ๆ ที่สามารถสร้างความสนใจให้กับผู้คนได้เป็นอย่างดี จนทำให้เกิดกลุ่มคนที่เลี้ยงมดขึ้นมาอีกด้วย ในปัจจุบันภาพลักษณ์ของพวกเขาจึงไม่ใช่แค่สัตว์กวนใจทั่วไป แต่ยังเป็นสัตว์ที่น่าศึกษาค้นคว้าข้อมูลเพิ่มเติมเป็นอย่างมาก วันนี้ Animalkingdom จะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับมดให้มากขึ้นกัน 

ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่ 

ทำความรู้จักกับมด สัตว์ตัวจิ๋วผู้เป็นต้นแบบสังคมประชาธิปไตย 

มด เป็นสัตว์ตัวเล็กที่มีความน่าสนใจเป็นอย่างมาก สาเหตุที่เราจั่วหัวว่าพวกเขานั้นอยู่กันแบบสังคมประชาธิปไตยนั่นก็เป็นเพราะว่า เวลาตัวใดตัวหนึ่งออกไปหาอาหาร พวกเขาจะทิ้งกลิ่นตั้งแต่ออกจากรังไปจนกว่าจะถึงแหล่งอาหาร เมื่อพบอาหารแล้วพวกเขาจะเดินกลับมาทีหลังเพื่อบอกเพื่อน เพื่อนตัวอื่นก็จะเดินไปยังแหล่งอาหารและหากพบว่าน่าสนใจก็จะขนกลับมาพร้อมกับการทิ้งกลิ่นไปด้วย 

นั่นก็หมายความว่า ยิ่งกลิ่นมีความเข้มข้นมากแค่ไหน ก็หมายถึงคุณภาพอาหารที่ดีขึ้นเท่านั้น ส่งผลให้มดที่เดินผ่านจะยิ่งทิ้งกลิ่นให้มีความเข้มข้นมากตามไปด้วย แต่หากอาหารที่เจอไม่ใช่แหล่งอาหารที่ดี ก็จะทำให้มีการทิ้งกลิ่นน้อย และส่งผลให้การขนอาหารกลับมายังรังน้อยตามลงไปด้วยเช่นกัน เรียกได้ว่าเป็นสัตว์สังคมที่มีพฤติกรรมน่าสนใจเป็นอย่างมาก 

ซึ่งส่วนหนึ่งอาจจะเกิดมาจากวิวัฒนาการหลายล้านปี ที่ช่วยให้พวกเขานั้นสามารถออกแบบวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของตนเองได้อย่างน่าประทับใจ แถมมันยังเป็นรูปแบบที่ช่วยให้พวกเขาสามารถดำรงเผ่าพันธุ์มาจนถึงในปัจจุบันได้แม้ว่าจะมีขนาดตัวเล็กจิ๋วมากแค่ไหนก็ตาม 

มด เป็นแมลงที่สามารถแบ่งลำตัวออกมาได้ทั้งหมด 3 ส่วนประกอบไปด้วย หัว หน้าอก และท้อง อวัยวะที่สำคัญมากที่สุดสำหรับพวกเขาก็คือ หนวด ซึ่งเป็นเครื่องมือในการสื่อสารเอาไว้ใช้ในการรับกลิ่น เห็นตัวเล็กแบบนี้พวกเขานั้นก็จัดว่าเป็นสัตว์นักล่าเช่นเดียวกัน 

ถึงแม้ว่าภาพจำของพวกเราที่มองว่า มดเหล่านี้ชอบมาขโมยอาหารบนโต๊ะอาหารของเรา แต่บรรดามดที่อาศัยอยู่ตามธรรมชาตินั้นไม่มีอาหารให้มาขโมย พวกเขาต้องหาอาหารด้วยตัวเอง ทำให้มดบางสายพันธุ์มีความสามารถในการล่าเหยื่อที่เก่งกาจเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะแมลงด้วยกันเองไม่ว่าแมลงเหล่านั้นจะบินได้หรือไม่ก็ตาม 

ในส่วนของวงจรชีวิตของมดนั้นจะเริ่มต้นจากการไข่ เมื่อเติบโตขึ้นก็จะกลายเป็นตัวอ่อนหรือหนอน ในช่วงนี้พี่ ๆ ในรังก็จะป้อนอาหารและดูแลความสะอาดพวกเขาเป็นอย่างดี ก่อนจะพัฒนาเข้าสู่ช่วงดักแด้ หลังจากออกมาจากดักแด้พวกเขาก็จะกลายเป็นตัวโตเต็มวัย เพียงแต่บางสายพันธุ์อาจจะมีสีที่ซีดกว่าตัวอื่น 

ในช่วงแรกบรรดารุ่นน้องที่เกิดออกมาใหม่จะทำงานในรังอย่างเช่น การดูแลตัวอ่อนหรือนางพญา เมื่อมีอายุมากขึ้นพวกเขาจึงจะได้ไปทำงานในส่วนอื่น และเมื่อมีอายุมากแล้วพวกเขาก็จะต้องไปทำงานที่เสี่ยงอันตรายอย่างเช่น การออกไปหาอาหารหรือการดูแลโซนทิ้งขยะ เป็นต้น 

มด เป็นสัตว์ที่มีการแบ่งชนชั้นวรรณะกันอย่างชัดเจน เริ่มต้นจากนางพญาซึ่งเป็นแม่ของมดทุกตัวภายในรัง นางพญาจะมีหน้าที่เดียวนั่นก็คือ การวางไข่สร้างอาณาจักรขึ้นมา ในช่วงแรกพวกเขาอาจจะต้องไปหาอาหารบ้างแต่หลังจากที่ลูกๆ โตเป็นที่เรียบร้อยแล้ว นางพญาก็จะอยู่ในรังเพื่อความปลอดภัยและออกไข่เท่านั้น 

ต่อมาคือ กลุ่มมดงาน พวกเขาล้วนแล้วแต่เป็นตัวเมียที่เป็นหมัน หน้าที่ก็จิปาถะทั่วไปไม่ว่าจะเป็นการออกไปหาอาหาร การดูแลความสะอาดในรัง การทำความสะอาดตัวอ่อนหรือนางพญา หรือแม้แต่การสร้างรัง เป็นต้น ในส่วนของตัวผู้นั้นเราจะขอเรียกว่าพวกเจ้าชาย 

พวกนี้จะเกิดมามีปีกเหมือนกับนางพญาสมัยเกิดมาใหม่ ๆ แล้วยังไม่ได้สร้างอาณาจักร พวกเขาก็จะเป็นเจ้าหญิงที่มีปีกเช่นเดียวกัน แต่พวกเจ้าชายเหล่านี้เกิดมามีหน้าที่เดียวเท่านั้นนั่นก็คือ การผสมพันธุ์และตายไป พวกเขาจึงไม่ค่อยมีบทบาทในการสร้างอาณาจักรไปมากกว่าแค่การผสมพันธุ์เท่านั้น 

และสุดท้ายก็คือ ทหาร มดกลุ่มนี้จะมีขนาดตัวที่ใหญ่กว่ามดงานเป็นพิเศษ หน้าที่ของพวกเขาไม่ได้มีแค่การปกป้องรังเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่บางครั้งยังทำหน้าที่เป็นรถบัสพาบรรดามดงานตัวจิ๋วไปไหนมาไหนอย่างรวดเร็วและสะดวกสบาย

เปิดสาเหตุ ทำไมมดจึงเดินต่อกันเป็นแถวและเพราะเหตุใดพวกเขาจึงสื่อสารกันได้โดยไม่ต้องใช้เสียง 

สาเหตุที่ทำให้หลายคนรู้สึกสนใจมดนั้นเกิดมาจาก การที่พวกเขาเดินต่อกันเป็นแถวอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย สาเหตุที่ทำให้พวกเขาสามารถเดินต่อกันเป็นแถว เพื่อไปหาอาหารและกลับมายังรังได้โดยที่ไม่หลงทางไปเสียก่อนแม้ว่าจะมีขนาดตัวเล็กเสียเหลือเกิน เกิดมาจากสิ่งที่เรียกว่า “ฟีโรโมน” นั่นเอง 

มันเป็นกลิ่นเฉพาะที่ช่วยให้พวกเขานั้น สามารถเดินต่อกันเป็นทิวแถวเพื่อไปหาอาหารได้ และมันยังเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการสื่อสารได้อีกด้วย เพราะแมลงสายพันธุ์นี้ไม่สามารถส่งเสียงได้แต่อย่างใด ดังนั้นพวกเขาจึงสื่อสารกันผ่านกลิ่นนั่นเอง 

กลิ่นก็มีหลากหลายรูปแบบไม่ว่าจะเป็นกลิ่นสำหรับนำทาง เวลาพวกเขาจะออกไปหาอาหารก็จะปล่อยกลิ่นตั้งแต่ออกมาจากรังจนไปถึงแหล่งอาหาร เมื่อเจอแหล่งอาหารเป็นที่เรียบร้อยแล้ว พวกเขาก็จะเดินย้อนกลับมาอีกครั้งเพื่อบอกเพื่อน ๆ เพื่อน ๆ ก็จะเดินตามกลิ่นนำทางไปหาอาหารเพื่อนำกลับมายังรัง 

ต่อมาคือ กลิ่นเตือนภัย เป็นกลิ่นที่สามารถใช้ควบคุมพฤติกรรมของมดในฝูงได้เลยทีเดียวหากปล่อยออกมาในปริมาณมาก มันใช้สำหรับการเตือนภัยเมื่อมีภัยคุกคามอย่างเช่น มีศัตรูบุกเข้ามาในรัง เพื่อให้พวกเขาตื่นตัวในการต่อสู้หรือแม้แต่การปกป้องรังก็ตาม 

และสุดท้ายคือกลิ่นสำหรับสื่อสารจิปาถะอย่างเช่น กลิ่นที่ตัวอ่อนปล่อยออกมาเพื่อให้พี่ ๆ ของพวกเขาป้อนอาหารตอนที่รู้สึกหิว หรือกลิ่นที่นางพญาปล่อยออกมาเพื่อใช้ควบคุมฝูงภายในรังนั่นเอง