นกขุนแผน เป็นนกที่มีสีสันสดใสและมีเสียงร้องอันไพเราะ มักพบได้ในป่าเบญจพรรณและป่าดงดิบของประเทศไทย นกขุนแผนหรือที่บางคนเรียกว่านกสาริกาดง เป็นนกขนาดกลางที่มีความฉลาดหลักแหลมและมีนิสัยขี้เล่น นอกจากความงามที่ดึงดูดสายตาแล้ว พวกมันยังมีพฤติกรรมที่น่าสนใจและมีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักกับนกขุนแผนให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นลักษณะเฉพาะ ถิ่นที่อยู่ พฤติกรรมการหาอาหาร การผสมพันธุ์ รวมถึงสถานการณ์การอนุรักษ์ในปัจจุบัน
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
ทำความรู้จักกับนกขุนแผน นกที่มาพร้อมความสวยงาม ความฉลาดและซุกซน
นกขุนแผนหรือนกสาริกาดงเป็นสัตว์ปีกในกลุ่มนกจับคอน ซึ่งเป็นกลุ่มเดียวกับนกกาน้อย นกกา นกเรเวน หรือนกสาริกา โดยนกในกลุ่มนี้มีจำนวนถึง 120 สายพันธุ์เลยทีเดียว พวกมันเป็นนกที่มาพร้อมความฉลาดหลักแหลม สามารถรู้ได้ว่าภาพสะท้อนในกระจกเป็นรูปของตัวเอง มีการใช้เครื่องมือต่าง ๆ เพื่อทุ่นแรงหรือเพิ่มความสามารถให้กับตัวเอง ซึ่งเป็นความสามารถที่พบได้เฉพาะในมนุษย์หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชั้นสูงบางสายพันธุ์เท่านั้น
หลายคนเข้าใจผิดว่าคิดว่านกขุนแผนเป็นนกเล็ก แต่ความจริงแล้วพวกมันจะเป็นนกขนาดกลางถึงใหญ่ มีจะงอยปากและเรียวขาที่แข็งแรง สีสันสวยงาม บริเวณหัวถึงลำคอจะปกคลุมไปด้วยขนสีดำ บริเวณลำตัวจะเป็นขนสีฟ้าอมม่วง ด้านในปีกจะเป็นขนสีขาวนวล ส่วนบริเวณหางจะเป็นลายขาวดำ จะงอยปากและขาเป็นสีแดง ดวงตาขนาดเล็กสีดำ สามารถมองเห็นตาขาวได้อย่างชัดเจน ผลัดขนปีละ 1 ครั้ง
พวกมันจัดเป็นนกสวยงามที่มีขนาดโดยทั่วไปประมาณ 68 เซนติเมตร แต่มีหางยาวได้ถึง 42 เซนติเมตรเลยทีเดียว ความยาวของหางจึงนับเป็น 2 ใน 3 ของความยาวลำตัว เวลาบินนอกจากจะสยายปีกแล้ว ขนบริเวณหางเองก็ถูกสยายด้วยเช่นกัน ทำให้เวลาบินพวกมันจึงมีความสง่างามเป็นอย่างมาก
พฤติกรรมตามธรรมชาติของนกขุนแผน
นกขุนแผนเป็นนกร้องเพลงที่มักจะส่งเสียงร้องดังกังวานไปทั่วเวลาออกหากิน พวกมันจะอยู่รวมตัวกันเป็นฝูงเล็ก ๆ เวลาหากินก็จะบินไปบินมา ไม่ค่อยอยู่นิ่งกับที่สักเท่าไหร่ เวลาบินจะใช้การกระพือปีกแบบสั้น ๆ สลับไปกับการร่อนในอากาศระยะไกล ในหนึ่งฝูงจะมีจำนวนนกเฉลี่ยประมาณ 6 ตัว แต่บางฝูงที่ใหญ่หน่อยก็อาจมีจำนวนกว่า 12 ตัวได้เช่นกัน
อาหารของพวกมันส่วนใหญ่จะเป็นแมลงอย่างหอย ปลวก ด้วง หนอน หรือบางครั้งก็กินสัตว์เลื้อยคลานตัวเล็ก ๆ อย่างจิ้งจก จิ้งเหลน กิ้งก่า ลูกงู รวมไปถึงหนูด้วยเช่นกัน และยังสามารถกินไข่นกหรือลูกนกสายพันธุ์อื่น ๆ หรือกินซากสัตว์ก็ได้เช่นกัน
พวกมันจะผสมพันธุ์กันตั้งแต่เดือนมีนาคมไปจนถึงเดือนพฤษภาคม ทำรังด้วยการเอากิ่งไม้ขนาดเล็กมาสานกันจนกลายเป็นแอ่งตรงกลาง จากนั้นนำเอาใบไม้หรือรากไม้มารองพื้น ตัวเมียจะวางไข่ครั้งละไม่เกิน 6 ฟอง เสร็จแล้วทั้งตัวผู้และตัวเมียจะช่วยกันกกไข่และเลี้ยงดูลูก
นกขุนแผนมีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปเอเชีย สามารถพบเจอได้ตั้งแต่บริเวณเทือกเขาหิมาลัย ประเทศจีน พม่า ชายฝั่งอินโดจีน รวมถึงในประเทศไทย สำหรับในประเทศไทยสามารถพบได้ทุกภาค ยกเว้นในภาคใต้ มักอยู่อาศัยบริเวณป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าสนเขา ป่าดงดิบแล้ง หรือป่ารุ่น พบตั้งแต่ความสูงระดับ 1,500 เมตรจากน้ำทะเลขึ้นไป
นกขุนแผน นกหายากกับสถานภาพการสูญพันธุ์ในปัจจุบัน
นกขุนแผนในปัจจุบันสถานะด้านการอนุรักษ์อยู่ในระดับความเสี่ยงต่ำก็จริง แต่ด้วยความที่พวกมันมีความสวยงามและมีเสียงร้องที่ไพเราะเป็นอย่างมาก พวกมันจึงค่อนข้างได้รับความนิยมในฐานะสัตว์เลี้ยงในประเทศไทย ด้วยเหตุนี้จึงต้องมีการคุ้มครองพวกมันอย่างจริงจังเพื่อป้องกันปัญหาการสูญพันธุ์ในอนาคต
พวกมันจึงมีสถานะเป็นสัตว์คุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ปีพุทธศักราช 2535 เพื่อปกป้องไม่ให้พวกมันได้รับผลกระทบจากน้ำมือมนุษย์ จนจำนวนประชากรในธรรมชาติลดลงและเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ในที่สุด
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ของเหล่าสัตว์โลกแสนรู้ได้ที่ Animalkingdom.me
