คนไทยกับลิงมีวิถีชีวิตที่ใกล้ชิดกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ เนื่องจากในประเทศเรามีลิงอาศัยอยู่ตามธรรมชาติมากมายหลากหลายสายพันธุ์ อย่าง ลิงแสม ก็ถือว่าเป็นลิงอีกหนึ่งสายพันธุ์ที่ค่อนข้างมีความใกล้ชิดกับคนไทย ซึ่งบางครั้งก็ใกล้ชิดแต่จนสร้างปัญหาให้กับเราด้วยเช่นกัน เพราะพวกมันทั้งเฉลียวฉลาดและซุกซน และยังสามารถปรับตัวให้เข้ากับวิถีชีวิตในยุคใหม่ อพยพจากป่าใหญ่มาอาศัยอยู่ในเมืองได้เสียอย่างนั้น วันนี้เราจะพาทุกคนไปดูกันว่าลิงเหล่านี้เป็นใครมาจากไหน และมีวิถีชีวิตที่น่าสนใจอย่างไรบ้าง
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่
ทำความรู้จักกับลิงแสม ลิงที่เต็มไปด้วยความเฉลียวฉลาดและซุกซน
ลิงแสม สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก เป็นลิงป่าสามัญประจำประเทศไทยที่เราคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี ตามลำตัวของจะปกคลุมไปด้วยขนสั้น ๆ ที่มีทั้งสีน้ำตาล สีครีม และสีเทา บริเวณหน้าท้องและตามแขนขาด้านในจะมีสีขนที่อ่อนกว่า
ใบหน้าจะเป็นผิวหนังสีชมพูอ่อนที่ไร้ขนปกคลุม ความยาวหางของพวกมันจะอยู่ที่ประมาณ 65 เซนติเมตร นับเป็นลิงที่มีหางยาวที่สุดของประเทศไทย ลิงแสมตัวผู้จะมีขนาดใหญ่กว่าตัวเมียเล็กน้อย มีความยาวลำตัวประมาณ 64 เซนติเมตร หนักประมาณ 8 กิโลกรัม ส่วนตัวเมียจะมีความยาวลำตัวประมาณ 50 เซนติเมตร และหนักประมาณ 6 กิโลกรัม
ลักษณะที่โดดเด่นของลิงแสมก็คือ พวกมันมีกระพุ้งแก้มที่สามารถใช้เก็บอาหารได้ นอกจากนี้ยังเป็นสัตว์ที่มีความเฉลียวฉลาดและมีความสามารถในการปรับตัวได้อย่างยอดเยี่ยม บางครั้งพวกมันจึงกลายเป็นสัตว์ที่สามารถสร้างปัญหาให้กับมนุษย์อยู่ไม่น้อยเลยทีเดียว
พื้นที่อยู่อาศัย
เดิมที ลิงแสมมักอาศัยอยู่ตามป่า พบได้ทั้งในป่าชั้น 2 ป่าชายฝั่ง ป่าดั้งเดิม ป่าบึง และป่าชายเลน อาศัยอยู่รวมกันในบริเวณที่ใกล้กับแหล่งน้ำ แต่บางครั้งพวกมันก็เข้ามาในเขตชุมชนเพื่อขโมยอาหาร นอกจากนี้ยังสามารถพบได้ทั่วไปในพื้นที่ระดับน้ำทะเลไปจนถึงเหนือระดับน้ำทะเล 2,000 เมตร
การกระจายสายพันธุ์ของลิงแสมนั้น ถือว่ามีอาณาเขตที่กว้างขวางเป็นอย่างมาก แต่โดยส่วนใหญ่แล้วจะอาศัยอยู่ในทวีปเอเชียเป็นหลัก สามารถพบได้ทั้งในฟิลิปปินส์ เกาะสุมาตรา เกาะบอร์เนียว ชวา ติมอร์-เลสเต ประเทศอินเดีย พม่า ไทย ลาว รวมถึงกัมพูชา
พฤติกรรมและวิถีชีวิต
ลิงแสม จะอาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูง ใน 1 ฝูงสามารถมีสมาชิกได้มากกว่า 30 ตัว ใช้เวลาส่วนใหญ่อาศัยอยู่บนต้นไม้ สามารถกระโดดไปมาระหว่างกิ่งไม้ที่อยู่ห่างกันได้ไม่เกิน 5 เมตร หางที่ยาวพิเศษของพวกมันช่วยสามารถทรงตัวได้ดีในระหว่างการปีนป่าย
ช่วงเวลาการออกหากินมันเป็นตอนกลางวันตั้งแต่เช้าตรู่เป็นต้นไป อาหารหลักจะเป็นผลไม้ แต่บางช่วงที่ขาดแคลนอาหาร ก็สามารถกินใบไม้ เมล็ดพืช แมลง เห็ด หญ้า ไข่ รวมถึงสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังได้เช่นกัน บางส่วนที่อาศัยอยู่ตามป่าชายเลนยังสามารถกินสัตว์น้ำอย่างกุ้ง ปลาหมึก หรือปูได้ด้วย
เป็นเรื่องปกติหากคุณพบว่าลิงแสมทะเลาะกันเวลาหาอาหาร โดยเฉพาะในฝูงเดียวกันที่มักจะประลองฝีมือเพื่อแย่งชิงอาหารกันเป็นประจำ ซึ่งความจริงนั้นพวกมันค่อนข้างรักใคร่กลมเกลียวกันดี เวลางีบหลับตอนกลางวันก็มักจะนอนกันเป็นกลุ่มเบียดกันเพื่อให้เกิดความอบอุ่น
ที่สำคัญคือ ลิงแสมฉลาดมากพอที่จะเลือกนอนบริเวณปลายกิ่งไม้ ที่ยาวออกมาอยู่เหนือน้ำ เพราะหากมีอันตรายเข้ามาใกล้ พวกมันจะสามารถกระโดดลงน้ำและว่ายน้ำหนีไปได้อย่างรวดเร็ว
ใน 1 ฝูงมักมีลิงตัวเมียมากกว่าตัวผู้ เมื่อถึงช่วงเวลาผสมพันธุ์ ลิงแสมสามารถจับคู่ผสมพันธุ์กันได้ตามความต้องการ แต่ลิงที่มีลำดับชั้นทางสังคมสูงกว่า จะมีสิทธิ์ในการเลือกคู่ได้อิสระมากกว่า
ตัวผู้จะสามารถผสมพันธุ์ได้เมื่อมีอายุประมาณ 6 ปี ส่วนตัวเมียจะพร้อมผสมพันธุ์เมื่อมีอายุได้ 4 ปี เมื่อตัวเมียไข่ตก บริเวณอวัยวะเพศและรอบทวารจะบวมเป่งเป็นสีแดงจนน่ากลัว สำหรับตัวเมียที่อยู่สูงสุดในฝูง จะสามารถออกลูกได้เป็นประจำทุกปี แต่ตัวเมียที่ตำแหน่งต่ำลงมาก็จะออกลูกได้ประมาณ 2 ปีต่อครั้ง
ลิงแสม วานรผู้ชาญฉลาด ปรับตัวเก่งจงสร้างปัญหาให้มนุษย์
ปัจจุบันลิงแสมอาจไม่ได้เป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ แต่พวกมันกลับได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายจากหลายประเทศในทวีปเอเชีย อย่างในบาหลีก็ถือว่าพวกมันเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์เลยทีเดียว พวกมันตกเป็นเหยื่อของมนุษย์จากการถูกล่าบ้างในบางครั้ง แต่ก็ยังถือว่ามีจำนวนประชากรมากพอที่เราจะไม่ต้องกังวลเกี่ยวกับการสูญพันธุ์แต่อย่างใด
สำหรับในประเทศไทยพวกมันถูกจัดให้อยู่ในบัญชีหมายเลข 2 เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองเพื่อรักษาสวัสดิภาพของพวกมันเอง แต่ปัญหาก็คือ ช่วงเวลาหนึ่งในจังหวัดเพชรบุรี ลิงแสมเหล่านี้ได้เข้ามาใช้ชีวิตอยู่ในตัวเมือง สร้างความเดือดร้อนรำคาญให้กับประชาชนในพื้นที่ กรมอุทยานถึงขั้นต้องออกมาพิจารณาว่า จะปลดพวกมันให้พ้นจากการเป็นสัตว์คุ้มครองหรือไม่
แต่อย่างไรก็ตามดูเหมือนว่า ทางกรมอุทยานจะยังไม่ยอมปลดลิงแสมออกจากการเป็นสัตว์คุ้มครองแต่อย่างใด โดยชี้แจงว่าก่อนตัดสินใจจะต้องมีการศึกษาอย่างรอบด้าน และเป็นห่วงว่าพวกมันอาจถูกล่านำเอาไปขายได้ง่ายขึ้น พร้อมยืนยันว่าการทำหมันจะเป็นการแก้ไขข้อพิพาทระหว่างลิงและมนุษย์ได้ดีที่สุด
ไม่ใช่เฉพาะในพื้นที่จังหวัดเพชรบุรีเท่านั้นที่มีปัญหาระหว่างลิงและชุมชนในพื้นที่ แต่พบว่ามีถึง 50 จังหวัดในประเทศไทย ที่กำลังเผชิญกับวิกฤตลิงเข้ามาอยู่อาศัยในเมืองของมนุษย์แทนในป่า โดยบริเวณที่น่าเป็นห่วงมากที่สุดจะประกอบไปด้วย จังหวัดลพบุรี ชลบุรี กระบี่ ประจวบคีรีขันธ์ ตรัง ภูเก็ต เพชรบูรณ์ สตูล มุกดาหาร อำนาจเจริญ สระบุรี รวมถึงเขตบางขุนเทียนในกรุงเทพฯ
แต่หากเราพิจารณาให้ลึกลงไปถึงสาเหตุของปัญหาจะพบว่า การที่ลิงออกจากป่ามาอาศัยอยู่ในตัวเมืองนั้น มาจากที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติของพวกมันถูกมนุษย์รุกล้ำเข้า พวกมันจึงไม่สามารถอาศัยอยู่ในธรรมชาติตามเดิมได้ แถมมันยังส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศอีกด้วย การแก้ปัญหาด้วยการปลดพวกมันออกจากการเป็นสัตว์คุ้มครองจึงไม่ใช่วิธีการแก้ปัญหาที่ถูกต้อง เป็นเพียงแค่การแก้ปัญหาที่ปลายเหตุเท่านั้น
ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ของบรรดาสัตว์โลกแสนรู้ได้ที่ Animalkingdom.me
