ครุฑ สัตว์ในตำนานที่อยู่คู่กับประวัติศาสตร์ไทยมาอย่างยาวนาน 

ครุฑ เป็นสัญลักษณ์ที่หลายคนมักจะเห็นอยู่ตามหนังสือราชการหรือหนังสือที่มีความสำคัญ หลายคนรู้จักพวกเขาในฐานะของสัตว์ในตำนานที่อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ แต่เชื่อว่าหลายคนน่าจะสงสัยไม่น้อยเลยว่า เพราะเหตุใดพวกเขาจึงกลายเป็นตราสัญลักษณ์ที่ปรากฏอยู่ในจดหมายหรือหนังสือราชการอยู่เสมอ พวกเขามีประวัติความเป็นมาอย่างไรกันแน่ วันนี้ Animalkingdom จะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับพวกเขาให้มากขึ้นกัน 

เปิดตำนานครุฑ สัตว์ป่าหิมพานต์คู่อริของนาค

ครุฑเป็นสัตว์วิเศษที่อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ ตามความเชื่อของอินเดียโบราณที่ถูกแพร่ขยายมายังประเทศไทย พวกเขามีตำนานเรื่องเล่าในแต่ละประเทศที่แตกต่างกันออกไป แถมพวกเขายังมีอิทธิพลต่อศาสนาโดยเฉพาะพุทธและพราหมณ์ฮินดูอีกด้วย 

ศาสนาพราหมณ์เชื่อว่าพวกเขาเป็นพาหนะของพระเจ้าอย่างพระนารายณ์ ในศาสนาพุทธเชื่อว่าพวกเขานั้นเป็นสัตว์วิเศษที่มีลักษณะครึ่งคนครึ่งนก อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์บริเวณเชิงเขาพระสุเมรุ พวกเขามักจะกินนาคเป็นอาหาร ดังนั้นสัตว์วิเศษชนิดนี้จึงเป็นคู่อริกับนาคนั่นเอง 

สำหรับความเชื่อของคนไทยโบราณนั้นพวกเขาเป็นสัตว์วิเศษ ที่บริเวณหัว ปาก และเล็บมีความคล้ายคลึงกับนกอินทรี มีปีกขนาดใหญ่ แขนและลำตัวเป็นคนผิวกายสีทอง ใบหน้าสีขาว ปีกสีแดง มีหางเหมือนนก 

ตำนานกำเนิดสัตว์วิเศษดังกล่าวนั้นเชื่อว่าเขาเป็นบุตรของมหาฤาษีกัสสปะเทพบิดร แม่ของพวกเขานั้นเป็นพญาซึ่งเป็นภรรยาหลวงของพ่อ มีน้องต่างมารดาเป็นนาค ด้วยความที่ภรรยาหลวงกับภรรยารองไม่ถูกกันความผิดใจจึงส่งต่อมายังรุ่นลูกด้วย พวกเขาอาศัยอยู่ในวิมานทิพย์บนเชิงเขาไกรราช มีอีกชื่อหนึ่งที่เรียกขานกันว่า ท้าวสุบรรณ นับเวลาอายุด้วยข้างขึ้นข้างแรมตามปฏิทินจันทรคติ เติบโตด้วยบุญกุศลที่ทำ หากตนไหนทำบุญมากมีบุญญาธิการสูง ก็จะมีน้ำหวานจากดอกไม้มาบำรุงและเติบโตอย่างรวดเร็ว 

มีความเชื่อว่ามีอำนาจถึง 8 ประการไม่ว่าจะเป็น มีอำนาจที่ยิ่งใหญ่ สามารถลบล้างคุณไสยและอาถรรพ์ได้ทั้งปวง นำมาซึ่งความเจริญรุ่งเรืองและอำนาจบารมี ช่วยปกป้องคุ้มครองภัย ช่วยเพิ่มเมตตามหานิยม ช่วยเพิ่มความร่มเย็นเป็นสุขในชีวิต ทำให้ทำมาค้าขายขึ้น สัตว์ร้ายไม่กล้ามาเข้าใกล้ และในบางความเชื่อยังเชื่อกันอีกว่า ช่วยให้มีโชคลาภเงินทอง ในประเทศไทยจึงนิยมนำเอามาบูชาเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ไม่น้อยเลยทีเดียว 

เพราะเหตุใดครุฑจึงกลายมาเป็นตราประทับในงานราชการ

ครุฑเป็นสัตว์วิเศษที่ถูกนำมาใช้เป็นตราประทับประจำแผ่นดิน ตั้งแต่ยุคกรุงศรีอยุธยาตามที่ระบุเอาไว้ในจดหมายเหตุลาลูแบร์ พระมหากษัตริย์มีตราประจำพระองค์โดยใช้สัตว์ดังกล่าว เนื่องจากเชื่อว่าพระมหากษัตริย์เป็นสมมติเทพที่มีความเทียบเท่ากับพระนารายณ์ลงมาจุติปกครองบ้านเมือง 

ในยุคสมัยรัชกาลที่ 5 ได้โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ เขียนรูปสัตว์ดังกล่าวถวายโดยนำเอานาคออก เปลี่ยนท่าทางอยู่ในลักษณะการร่ายรำ ในยุคสมัยรัชกาลที่ 6 ได้โปรดเกล้าฯ ให้ใช้ลักษณะเดิมแต่เพิ่มพระปรมาภิไธยบริเวณขอบพระราชลัญจกรและใช้กันมาจนถึงในปัจจุบัน

ติดตามเรื่องราวต่าง ๆ ที่น่าสนใจเกี่ยวกันสัตว์โลกแสนรู้เพิ่มเติมได้ที่ Animalkingdom.me