ควาย สัตว์ใช้งานที่ในอดีตเคยโดนบูลลี่ว่าโง่จนกลายเป็นสุภาษิต 

หากพูดถึงสัตว์ที่อยู่คู่กับสังคมไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นมือเป็นเท้าคอยช่วยเราทำงานและทำให้เรามีข้าวกิน แน่นอนว่าทุกคนต้องนึกถึง ควาย ถึงแม้ว่าพวกเขาจะทำงานหนักอย่างขยันขันแข็งมากแค่ไหนก็ตาม แต่คนไทยก็ยังเปรียบเทียบพวกเขาถึงความโง่เง่าเบาปัญญาอยู่ดี จนกลายมาเป็นสุภาษิตที่ยังคงใช้กันถึงในปัจจุบัน ไม่ว่าจะมีความพยายามสร้างความตระหนักรู้ว่า ความจริงแล้วพวกเขามีความฉลาดหลักแหลมถึงขั้นที่สามารถฝึกให้รู้ภาษามนุษย์ได้ด้วยซ้ำไป แต่พวกเขาก็ยังคงเป็นสัญลักษณ์แห่งความโง่เง่าในประเทศไทยอยู่ดี ด้วยเหตุนี้เราจึงจะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับพวกเขาให้มากขึ้น 

ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เพิ่มเติมได้ที่นี่ 

ทำความรู้จักกับควาย สัตว์คู่บ้านคู่เมืองของไทยแบบเจาะลึก 

ควาย เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ที่อยู่กับมนุษย์มาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ มนุษย์โบราณได้เขียนภาพพวกเขาเอาไว้ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ดังนั้นพวกเขาจึงเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญในชีวิตของเรามาตั้งแต่สมัยที่เรายังไม่มีภาษาเป็นของตัวเองด้วยซ้ำไป

เมื่อมนุษย์เริ่มต้นรู้จักการทำปศุสัตว์ ควายก็เข้ามามีบทบาทในชีวิตเรามากขึ้นกว่าเดิม เราสามารถใช้พวกเขาในการทำการเกษตร ทำไร่ไถนา ช่วยขนส่ง หรือแม้แต่เป็นพาหนะเพื่อการคมนาคม ในยามสงครามยังมีการใช้พวกเขาเป็นพาหนะเข้าไปต่อสู้กับข้าศึกในสนามรบอีกด้วย 

ย้อนกลับไปในอดีต ประเทศไทยเคยมีควายอยู่ถึง 6 ล้านตัวเลยทีเดียว แต่เป็นเรื่องที่น่าเสียดายเป็นอย่างมาก ที่ในปัจจุบันเหลือควายอยู่ไม่ถึง 1 ล้านตัวเท่านั้น ทางหน่วยงานภาครัฐทั้งหลายจึงพากันอนุรักษ์ให้พวกเขาอยู่คู่กับสังคมไทยไปอีกนาน 

เราสามารถแบ่งควายออกได้เป็น 2 ประเภทประกอบไปด้วยสัตว์ป่าและสัตว์เลี้ยงในบ้าน และสำหรับสายพันธุ์ที่มนุษย์เลี้ยงกันก็ยังสามารถแบ่งออกเป็นอีก 2 ประเภทแยกย่อย ประกอบไปด้วย แบบปลัก สามารถพบได้ทั่วไปในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งในประเทศไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ กัมพูชา เมียนมาร์ ลาว และเวียดนาม 

ควายส่วนใหญ่ถูกเลี้ยงเพื่อใช้แรงงานในการทำไร่และปลูกข้าว ในอดีตผู้คนนับถือพวกเขาเสมือนหนึ่งในสมาชิกครอบครัว จะไม่มีการฆ่าพวกเขาเพื่อกินเนื้อ แม้ว่าพวกเขาจะแก่มากแค่ไหนจนไม่สามารถทำงานได้ ก็จะถูกเลี้ยงต่อไปอย่างนั้นจนกว่าจะเสียชีวิตลงเอง 

หลังจากนั้นผู้เลี้ยงก็จะถอดเขาออกมาเพื่อเก็บไว้เป็นของที่ระลึก แต่ในปัจจุบันบางส่วนถูกส่งเข้าโรงฆ่าสัตว์เพื่อใช้เนื้อของพวกเขาเป็นส่วนประกอบของอาหาร ร่างกายของพวกเขาจะมีความล่ำสัน ผิวหนังเป็นสีเทาเข้ม แต่บางตัวมีความผิดปกติทางเม็ดสีทำให้กลายเป็นสีขาวเผือก มีหน้าท้องขนาดใหญ่ หัวยาวและแคบ เขาโค้งเป็นทรงกลมเอียงไปด้านหลัง ดวงตานูนออกมาอย่างเห็นได้ชัด 

ส่วนประเภทที่ 2 คือ แบบแม่น้ำ สามารถพบได้ทั่วไปในแถบเขตร้อนของเอเชียอย่างปากีสถาน อินเดีย และพบบางส่วนในประเทศอียิปต์ด้วย มีการกระจายสายพันธุ์อยู่ทั่วทั้งทวีปยุโรปทางตอนใต้และฝั่งตะวันออก ส่วนใหญ่จะเลี้ยงเพื่อรีดนม สายพันธุ์นี้ค่อนข้างสะอาดเพราะไม่ชอบแช่โคลนสักเท่าไหร่ 

เมื่อเครื่องจักรมาแทนที่ ควายก็เสื่อมความนิยมในกลุ่มเกษตรกร 

ในยุคที่เทคโนโลยีได้พัฒนาก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว การทำการเกษตรไม่จำเป็นต้องใช้แรงงานสัตว์อย่างควายอีกต่อไป เมื่อเรามีควายเหล็กหรือรถไถนานั่นเอง รถพวกนี้กินน้ำมันแทนที่จะกินหญ้าเหมือนกับสัตว์กินพืชที่ต้องคอยดูแลรักษาให้ดี เจ็บป่วยก็ต้องพาไปหาหมอ 

หากเทียบระหว่างค่าดูแลรักษารถไถกับสัตว์แล้ว รถไถดูเหมือนจะประหยัดมากกว่า แถมราคาซื้อขายยังถูกกว่าอีกด้วย เพราะเห็นควายเป็นสัตว์แบบนี้ ความจริงราคาก็ไม่ใช่น้อย ๆ ถึงในอดีตพวกเขาจะจัดว่าเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อสังคมไทย ถึงขั้นที่มีการทำพิธีทำขวัญควาย 

แต่ในปัจจุบันพวกเขาก็เสื่อมความนิยมลงเรื่อย ๆ มันจึงเป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมจำนวนประชากรของพวกเขาจึงลดลงอย่างน่าใจหายในประเทศไทย นั่นเอง 

ควาย สัตว์ผู้ตะลุยสู่สนามรบพร้อมชาวบ้านบางระจัน 

ไม่ว่าผู้คนจะมีทัศนคติต่อควายอย่างไรก็ตาม แต่สิ่งที่เราปฏิเสธไม่ได้เลยก็คือ พวกเขาเป็นสัตว์ที่มีขนาดตัวใหญ่โต มีความแข็งแรงทนทาน แถมยังอดทนและขยันหมั่นเพียรอีกด้วย ดังนั้น ในอดีตชาวบ้านบางระจันที่ใช้ชีวิตเป็นชาวไร่ชาวนาทั่วไป 

วันหนึ่งเมื่อต้องทำสงครามกับพม่าโดยที่ไม่มีกำลังเสริมจากทางเมืองหลวงมาช่วย พาหนะเดียวที่พวกเขามีในตอนนั้นก็คือ ควาย นั่นเอง เหตุการณ์นี้ต้องย้อนกลับไปในปี 2309 กลุ่มชาวบ้านบางระจันพยายามรวมพลังกัน หยิบอาวุธทั้งหมดที่มีต่อต้านกองกำลังจากพม่าที่จะเข้ามาจู่โจมหมู่บ้าน เป็นทางผ่านเพื่อเดินทางไปยังวังหลวงในกรุงศรีอยุธยา 

พวกเขาไม่มีม้าเพราะเป็นชาวไร่ชาวนาทั่วไป ในยามคับขันจึงต้องขี่สัตว์สายพันธุ์นี้เป็นยานพาหนะเดินทางออกไปทำศึกสงครามเท่านั้น พวกเขาต้านกองทัพพม่าได้ยาวนานหลายวันเลยทีเดียวก่อนที่จะแตกพ่ายไป 

ถึงแม้ว่าการทำสงครามในครั้งนี้ ชาวบ้านบางระจันจะไม่ใช่ฝ่ายที่คว้าชัยชนะได้สำเร็จ แต่เรื่องราวของพวกเขาและพาหนะอย่างควายก็ถูกเล่าขานสืบต่อกันมาจนถึงยุคปัจจุบัน 

ติดตามเรื่องราวอื่น ๆ เกี่ยวกับสัตว์โลกแสนรู้ได้ที่ Animalkingdom.me